Karpuz üretiminde kök hastalıklarına karşı aşı anacı kullanılmaktadır. Bitkinin üst kısmı kök bölgesindeki hastalıklara dayanıklılık için başka bir karpuz ya da kestane kabağı dediğimiz ufak bal kabakları ile aşılanmaktadır. Bunun anlamı kökü kabak olan karpuzun üst kısmı karpuz bitkisidir ve böylelikle karpuz bitkileri güçlü bir şekilde gelişirler ve meyve oluştururlar. Televizyonlarda, sosyal medyada ya da aile sohbetlerinde söylendiği gibi tatsız ya da kabak gibi tadı var denilen karpuzların aşılanması ile tadı arasında olumsuz yönde bir ilişki bulunmamaktadır. Yediğimiz karpuzlar aşılandı diye tatsız ya da renksiz değildir. Karpuzda tat ve meyve et rengini etkileyen özellikler arasında çeşit özelliği yanında yetiştiricilik ve hasat zamanı ile ilgili faktörler de yer almaktadır. Karpuzda tat, lezzet ve aromanın yanında et renginin koyu kırmızı parlak renkte olması ve et kısmının ne aşırı derecede sert ne de aşırı yumuşak ve lifli olması gerekmektedir.
Karpuzda her yıl fiyatlar sezon başında oldukça yüksek iken sonradan hasat edilen karpuz miktarı artıkça fiyatlar hızla düşüş gösterir. Karpuzda özellikle fiyatların yüksek olduğu dönemde erkenden ve tam olgunlaşmadan hasat edilen karpuzlar tam olarak renklenmeden piyasada ve pazarlarda satılır ve tüketicinin beğenmediği tatsız, tuzsuz karpuzlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla erken dönemde tüketici pahalıya bile alsa tatlı ve istediği kalitede karpuz alamayabilir. Karpuzda fiyatlar düştüğü zaman bu sefer de erken dönemde tam olgunlaşmadan pazara satılmayan bekletilmiş karpuzlar yaz dönemi açık arazide geçci karpuzlar çıkmadan piyasaya girer. Böylelikle de ikinci dönem karpuzlarında da ucuz ama bekletilmiş karpuz çıkma olasılığı yüksektir. İyi karpuz almanın yolları; bilinen manav ya da pazarcılardan karpuz almak, karpuzun sap kısmına bakara (eğer sap kısmı yeşil ve canlı ise yeni hasat edilmiştir) almak, çok ufak ya da aşırı büyük karpuz almamak (6-7kg ile 12-14 kg arası), gerekirse kestirip tadına bakarak almak şeklinde sıralanabilir.
Kavunda ise karpuzdan daha farklı olarak tatlı ve aroması yüksek, lezzetli kavun bulmak çok daha önemlidir. Bizdeki tüketim alışkanlığı olarak genelde sera kavunundan ziyade açık tarlada yetiştirilen sarı-siyah kabuklu, çıtırlı Kırkağaç kavunu tercih edilmektedir. Genellikle kavun kg fiyatı karpuz kg fiyatından daha yüksektir ve tüketici aldığı kavunların tat ve aroması iyi değilse daha hayal kırıklığına uğramaktadır. Çok ufak 1-1.5 kg’lık Kırkağaç kavunu eğer kavunlar susuz olarak yetiştirilmişse mükemmel tat ve aromaya sahip olmaktadırlar. Bazı Kırkağaç kavunlarının ikinci kalite ufak meyveleri zaman zaman piyasada satılabilmektedir. Bu tip kavunlar ufak ve yeterince olgun olmadıkları için tatları iyi değildir. İyi kavun; Kırkağaç ise sarı ve siyah dış kabuklu renkli ve sarı renk biraz daha yoğun olmalı, genelde 2-6 kg arasında olanlar tercih edilmeli, yine sap kısmı yeşil ve meyve dış kabuğu sert olmalı, yumuşak olmamalı, görüntüsünde uzun süre beklemediği anlaşılmalı, güvenilir manav ya da açık halk pazarlarından alınmalı, gerekirse tadına bakılarak alınmalıdır. Son yıllarda Kırkağaç tipi kavun dışında farklı tip ve renklerde tat ve aroması üstün çok değişik kavunlar da ıslah firmaları tarafından geliştirilmiştir.
İster kavun olsun ister karpuz olsun, tat ve aromayı etkileyen en önemli faktörlerden başında yetiştirme koşulları ve iklim koşulları yanında üretimde kullanılan çeşit gelmektedir. Farklı firmaların ürettiği ve üreticilere ya da çiftçilere sattığı her karpuz ya da kavun çeşidi iyi olmayabilir. Son yıllarda kavun ve karpuzda çeşit isimlerinin hasat edilen meyve üzerinde yazması şeklindeki satış ve tanıtım çalışmaları ile tüketici daha lezzetli kavun ve karpuzlar tüketebilecek aşamaya gelinmiştir.
YÜKSEL TOHUM TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. AR-GE MERKEZİ
